Stavros Kougioumtzis Tribute

ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΟΥΓΙΟΥΜΤΖΗΣ
(1932 – 2005)
Μικρασιάτης στην καταγωγή, ο μουσικοσυνθέτης Σταύρος Κουγιουμτζής γεννήθηκε το 1932 στη Θεσσαλονίκη σε προσφυγικό συνοικισμό, πράγμα που καθόρισε και τα πρώτα του μουσικά ακούσματα.
Η πρώτη του ουσιαστικά επαφή με τη μουσική ήταν σε ηλικία 15 ετών, τότε που άρχισε τις σπουδές του στη Σχολή πιάνου του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης, τότε που πρωτάκουσε πιάνο. Τα μέχρι τότε ακούσματά του ήταν από τα γραμμόφωνα της εποχής με τις 78άρες πλάκες, κάποια μουσικά αρώματα στις προσφυγογειτονιές. Στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης πήρε τα πτυχία αρμονίας, αντίστιξης και φούγκας. Παρά τις κλασικές σπουδές του, στράφηκε γρήγορα στο λαϊκό τραγούδι όταν από το 1952 άρχισε να δουλεύει ως πιανίστας σε κέντρα της Θεσσαλονίκης.
Το πρώτο τραγούδι του το έγραψε το 1960. Ήταν το «Περιστεράκι», με το οποίο συμμετείχε ένα χρόνο αργότερα στο Φεστιβάλ του ΕΙΡ, με ερμηνεύτρια τη Ζωή Κουρούκλη. Ακολούθησε μια σειρά από τραγούδια που έγιναν επιτυχίες, όπως «Αν δεις στον ύπνο σου ερημιά», «Μη μου θυμώνεις μάτια μου», καθώς και μια σειρά από συνεργασίες με μεγάλα ονόματα της μουσικής σκηνής: Γιάννης Βογιατζής, Γιάννης Πουλόπουλος, Γιώργος Ζωγράφος, Καίτη Χωματά.
Το 1966 μπήκε δυναμικά και στο χώρο του θεάτρου, γράφοντας τη μουσική για το έργο του Γιώργου Θέμελη «Το ταξίδι», το οποίο ανέβηκε από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, σε σκηνοθεσία Ευγένιου Σπαθάρη.
Το ΄67 κατεβαίνει στην Αθήνα σε μια εποχή που ο «Επιτάφιος» του Μίκη Θεοδωράκη σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου κυριαρχεί στον ψυχισμό του πλάι στα τραγούδια του Τσιτσάνη, του Μπαγιαντέρα, του Μητσάκη, αλλά και του Χατζιδάκι ή τα Νεοκυματικά, κι αρχίζει μια μεγάλη συνεργασία με τη δισκογραφική εταιρεία ΜΙΝΟΣ και με τον ανερχόμενο τότε τραγουδιστή Γιώργο Νταλάρα, τη Χαρούλα Αλεξίου, τον Γιάννη Καλατζή και τη Βίκυ Μοσχολιού. Αυτή την περίοδο έγραψε μερικά από τα καλύτερα τραγούδια του, που έμειναν στην ιστορία του ελληνικού πενταγράμμου: «Κάπου νυχτώνει», «Πού 'ναι τα χρόνια», «Όλα καλά κι όλα ωραία», «Ο ουρανός φεύγει βαρύς».
Ο πρώτος του δίσκος ήτανε το «Να 'τανε το '21», ο οποίος και τον καθιέρωσε.
Θα ακολουθήσει ένας χείμαρρος τραγουδιών για 30 χρόνια: «Τώρα που θα φύγεις, Μη μου θυμώνεις μάτια μου, Το σακκάκι μου κι αν στάζει, Ηταν πέντε ήταν έξη, Με έκοψαν με χώρισαν στα δυο». Τα περισσότερα με τον Νταλάρα, αλλά και με την Χαρούλα Αλεξίου («Χρόνια σαν βροχή, Σου στέλνω χαιρετίσματα, Τα σκούρα μάτια») την Άννα Βίσση («Σ' αγαπώ, Στα χρόνια της υπομονής») τον Γ. Πάριο, τον Γ. Καλατζή, τον Κ. Σμοκοβίτη, την Αιμιλία Κουγιουμτζή (γυναίκα του).
Η μουσική του χαρακτηρίζεται από ένα ιδιαίτερο στίγμα ευαισθησίας και μελωδικότητας. Αν και εξαίρετος στιχουργός των μεγαλύτερων επιτυχιών του, συνεργάστηκε επίσης με σπουδαίους στιχουργούς (Κ. Βίρβος, Σ. Τσώτου, Μ. Μπουρμπούλης, Μ. Ελευθερίου, Λ. Παπαδόπουλος) και ποιητές (Γ. Θέμελης, Ντ. Χριστιανόπουλος, Κ. Βάρναλης), δημιουργώντας για περισσότερο από 30 χρόνια κλασικά λαϊκά τραγούδια, με ιδιαίτερη απήχηση στον κόσμο και διαχρονικά, παρότι ακόμα παρών, έστω και μετά την ηθελημένη του σιωπή επί 11 χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων επέστρεψε στη γενέτειρά του.
Κατόπιν προτροπής του Γιώργου Νταλάρα, επανήλθε το 1998, με κομμάτια βασισμένα στη βυζαντινή υμνογραφία, που παρουσιάστηκαν και ηχογραφήθηκαν στο Μέγαρο Μουσικής, με τον ίδιο τον Νταλάρα, την Αιμιλία Κουγουμτζή και χορωδία, με τον τίτλο «Ύμνοι αγγέλων σε ρυθμούς ανθρώπων».
«Θα ΄ταν 12 του Μάρτη», όπως προφητικά λέει σε ένα πολυαγαπημένο τραγούδι του, του 2005, όταν μας άφησε, σε ηλικία 73 ετών.
Ανοιχτά παράθυρα με κλειστά παντζούρια
Α' έκδοση: Εντευκτήριο (1998), Β' έκδοση (αναθεωρημένη): Κέδρος (2001)
Ο Σ. Κουγιουμτζής, χωρίς να αυτοθαυμάζεται για τις τεράστιες επιτυχίες του, ιστορεί τα καθέκαστα του βίου και της τέχνης του με σπάνια γνώση του μέτρου. Ξέρει πότε θα σταματήσει ένα επεισόδιο, πότε θα το ξανασυνδέσει ύστερα από καιρό, και το κυριότερο: δεν προσπαθεί να κάνει λογοτεχνία. Άσχετο αν στο τέλος η λογοτεχνία φωνάζει! (Μ. Ελευθερίου)
Στα διώροφα έμεναν οι όμορφες
Εκδόσεις Κέδρος (2000)
Μεγάλος συνθέτης χαμηλών τόνων. Όλοι οι σημαντικοί τραγουδιστές του ελληνικού πενταγράμμου έχουν ερμηνεύσει τις δημιουργίες του, ο ίδιος όμως προτιμά μια διακριτική παρουσία. Αυτό συμβαίνει και με τη συγγραφική του πορεία. Οι ήρωές του ζουν τα μεγάλα και τα σπουδαία που δεν περιορίζονται μόνο στις συνήθεις έντονες συγκινήσεις, αλλά στη δυσκολία και την ταυτόχρονη απόλαυση που τους χαρίζει η ζωή. Ότι κι αν βιώνουν όμως χαρακτηρίζεται από μια συγκλονιστική και σεμνή ειλικρίνεια συναισθημάτων και απόψεων.
Χρόνια σαν βροχή
Εκδόσεις Ιανός (2005)
Το βιβλίο περιλαμβάνει ένα εκτεταμένο ανέκδοτο αυτοβιογραφικό κείμενο του Σταύρου Κουγιουμτζή όπου ο δημιουργός αποκαλύπτει λεπτομέρειες για την προσωπική του ζωή, το έργο του, τις συνεργασίες του και τις σχέσεις τους με άλλους δημιουργούς. Ακόμη περιλαμβάνει όλους τους στίχους που έγραψε, πλούσιο φωτογραφικό υλικό, κείμενα σημαντικών ελλήνων καλλιτεχνών για τον ίδιο και το έργο του καθώς και αναλυτική δισκογραφία.
Ο Μπάμπης Στόκας τραγουδάει Σταύρο Κουγιουμτζή
"Ένας κόμπος η χαρά μου" (στίχοι: Σταύρος Κουγιουμτζής)
"Στην υγειά μας" (18/12/2004)