Бач

I'd like to meet:

Istorija Bača počinje još u bronzano doba. Naime, u Budimpešti se čuva mač iz tog perioda koji je nađen u okolini današnjeg Bača. Iskopine kod današnjeg Bača iz rimskog perioda pokazuju da je tu nekada bila veća rimska naseobina, koja je stradala usled nasrtaja Varvara.Drevni grad na Mostongi, koja je danas isušeno korito reke, dao je ime celoj regiji- Bačka. Prvi tragovi u pisanim izvorima o Baču i području oko njega potiču još iz perioda Justinijana, kada gospodar Carigrada i car Istočnog rimskog carstva pominje Bač u svom pismu, godine 535.. Bač je prema nekim letopisima bio i Avarska tvrdjava (873. god.). Ugarski kralj Stjepan i osnovao je u Baču županiju, a na prelazu prvog milenijuma u drugi, Bač je već bio izgrađen i utvrđen grad, povezan Mostongom sa Dunavom. Za vreme Arpadovića Bač postaje ne samo crkveno sedište nadbiskupije već i kraljevski grad u koji dolaze plemići i vladari na dogovore, zborove i skupštine. U XII veku Bač beleži veliki uspon. U tom periodu se prvi put u pisanim izvorima pomonje moćna tvrđava koja će pretrpeti nekoliko rušenja i obnavljanja a čiji su ostaci i danas izazov za naučnike i turiste. Na čelu Bačke županije bili su veliki župani, koje je imenovao kralj. Sve do provale Mongola 1241 god., župani su bili upravnici ovog područja. Oni su sakupljali priloge, postavljali vojne i civilne zapovednike. Od XII veka ustanovljen je običaj da se jednom godišnje ugosti kralj. U gradu su se nalazili osim župana i podžupani, sudije, vojno osoblje i dr. Kada je prošla mongolska najezda Bela IV vraća sjaj ovom gradu. Odlaskom Arpadovića sa istorijske scene Bač ipak ne gubi svoj značaj. U XIV veku su zabeleženi sve češći upadi Turaka. Mnogi pohodi na Turke su kretali iz Bača. U vreme Mohačke bitke i Bač je dao svoju konjicu. Međutim prodor Turaka nije zaustavljen pa Bač, početkom XV veka nakon Mohačke bitke i pada Beograda, biva osvojen. Tvrðđavu Bač je tada dosta dugo i uspešno branio srpski despot Stefan Berisavljević. Bač je, kažu zapisi imao više stanovništva, zanatlija i raznih zanimanja nego zajedno Sombor, Subotica, Apatin i Bečej. Međutim posle Rakocijeve bune i rušenja Tvrđave, Bač počinje da gubi značaj na ovom području. Osnovna snaga postojanja naselja Bač se crpi iz dubokih korena istorije, kada je ovaj prostor bio sedište kulturnih zbivanja šireg prostora današnje Bačke.Tvrđava, kao materijalni dokaz tih burnih vremena, je mesto dubokih vrednosti oko koga treba graditi interese kako stanovništva, tako i privrede opštine Bač, kao osnovnih poluga revitalizacije same tvrđave, te kulturnih zbivanja u samoj tvrđavi, sportsko rekreativnih zbivanja oko tvrđave u bivšem meandru reke Mostonge kao i turističkih i poslovno-turističkih zbivanja na širem prostoru oko tvrđave. PRVA APOTEKA U VOJVODINI - U centru Bača, u kući porodice Gebauer otvorena je i prva apoteka u Vojvodini (19.vek). Kompletno je očuvan ulaz sa izlogom i stepenište nekadašnje apoteke.PRVA BOLNICA - Za vreme krstaških ratova u okviru današnjeg Franjevačkog samostana u bila je ustanovljena bolnica za koju se pretpostavlja da je bila prva u ovom delu Evrope. Tvrđava - U vreme ugarskog kralja Karla Roberta Anžujskog (1338-1342) grad na Mostongi dobija četvorougaonu kulu sa šest spratova, značajnu za odbranu grada. Danas je to najstarija srednjevekovna tvrđava u Vojvodini. Grad tada ima osam kula, razne odaje upravitelja okruga, hodnike, boravišta za stražu, kuhinju, bunar, štalu i sl. Ispod grada se razvijalo civilno naselje , podgrađe, u koje se ulazilo preko pešačkog mosta kroz kapiju "Šiljak" gde se svojevremeno nalazio drveni pokretan most, tipičan za ondašnje vreme. Bač tada postaje važno vojno, političko, kulturno i crkveno sedište. U periodu nakon Mohačke bitke, 1529 godine grad i tvrđava su bili pod turskom vlašću. Iz tog perioda potiču i opisi Bačke tvrđave u putopisima Evlije Ćelebije. Prema pisanju putopisaca grad je bio opasan u širokom krugu rovovima ispunjenim vodom. Od vremena Rakocijeve bune (1703 - 1711) tvrđava biva spaljena, razrušena i napuštena. Pored toga Bačka tvrđava je ostala najbolje očuvana srednjevekovna tvrđava u Vojvodini. U Baču se i danas nalaze ruševine nekadašnje tvrđave čija je osnova u vidu nepravilnog petougaonika. Tvrđava leži na maloj uzvišici u odnosu na grad , u čijem podnožju se nalazi presuhlo korito reke Mostonge. Prvobitno je tvrđava bila opkoljena rovovima ispunjenim vodom iz rečice Mostonge. Ovaj rov je i danas uočljiv. U tvrđavu se ulazilo preko pokretnog drvenog mosta. U ruševinama danas postoje četiri bočne i jedna centralna kula visine 18m, koja je delimično rekonstruisana. Tvrđava Bač je nesumnjivo najznačajnija spona sadašnjosti i prošlosti ovog, istorijski veoma značajnog grada na teritoriji Vojvodine a sigurno i šire. Ona neupadljivo živi sa stanovništvom Bača, prekrivena slojevima zaborava , taloženog tokom vekova, u vihoru svakodnevnog života prošlih i sadašnjih generacija. Franjevački samostan - Nedaleko, skoro naslonjen na tvrđavu nalazi se franjevački samostan kome su temelje postavili pripadnici viteško-monaškog reda templara, koji su se borili u krstaškim ratovima, još u XII veku (1169 god.). Kada je ukinut ovaj viteško monaški red samostan pripada kaluđerima franjevcima mađarske nacionalnosti (1300 god.). Jedini dokaz da su ovde boravili templari je zvonik i apsida, dok drugih ostataka templarskih građevina nema. Samostan je izgrađen u kasno romaniškom i ranogotičkom stilu. Kasnije, u svojim osvajaškim pohodima Turci su ga delimično poručili, a toranj pretvorili u džamiju. Turska uprava je Bač uključila u budimski pašaluk, a grad je bio sedište Baške nahije kojoj je pripadalo šak 70 sela.U ratovima koji su se vodili do kraja XVII veka bačkim prostorima, samostan je u više navrata rušen i paljen, doziđivan i obnavljan pa otuda i arhitektonsko šarenilo samostanskih zgrada. Vidljivi su tragovi romanike, kao i kasnijih gotskih prepravki i baroknog dograđivanja (inventar). U samostanu se čuva Italokritska ikona slikara Dime rađena 1687 god. i kompilacija tajne večere? u baroknom stilu iz XVII veka. Nekako u to vreme pri ovom samostanu su ustanovljene i studije na kojima su se proučavala dela Platona i Aristotela. Najstariji i stilski najzanimljiviji delovi su prostrana romanska apsida-svetilište i ostaci gotskih fresaka iz XV veka, kao i masivni samostanski zvonik na osnovama iz XII veka, koji daju upečatljivo obeležje ovom zdanju. Tursko kupatilo - Nedaleko od ulazne kapije nalaze se očuvani ostaci turskg kupatila " hamama" .Sačuvani su i zidovi nekoliko prostorija sa posudama iz tog doba, kao i još vidljivi ostaci keramičkih cevi koje su služile za razvođenje tople i hladne vode. Hamam u Baču je jedina očuvana građevina islamske kulture u Vojvodini. Uz severni zid rimokatoličke crkve svetog Pavla dozidan je 1876. godine samostan sestara reda Notre Dame. Građevina je izvedena u duhu klasicizma i sastoji se od prizemlja i sprata. U samostanu se čuva portet kardinala Ljudevita Hajnolda, u crvenoj kardinalskoj odeći, autora Ločingera.